Hoca Ahmet Yesevi Türk şeyh, alim ve ilk Türk tarikatının kurucusudur. Hoca Ahmet Yesevi bugünkü Güney Kazakistan bölgesinin merkezi olan Çimkent şehrinden çok uzakta olmayan orta çağ şehri olan Sayram'da doğmuştur. Hoca Ahmet Yesevi, çocukluk yaşlarında Türk alimlerinin en büyüklerinden Arslan Baba' dan aldığı ilim-irfan eğitimiyle büyümüş ve hizmetinde bulunmuştur. Hoca Ahmet Yesevi' nin 12. yüzyılın başlarında doğduğu ve H.562/M.1166-67 yıllarında vefat ettiği söylenebilir.
       Onun İslam dininin ahlaki esaslarını açıkladığı Divanı Hikmet adlı eseri Türk Dünyası tarafından büyük kabul görmüş ve Orta Asya' nın geniş ve kırsal kesimlerinde, Azerbaycan ve Volga bölgesine kadar geniş bir coğrafyada asırlarca etkili olmuştur.
       Divanı Hikmet adlı eserde yer alan şiirlerde sufilerin yaşadığı birçok halet-i ruhiye ve şefkat, alçak gönüllülük anlatılmakta, yalan, aç gözlülük ve hırsızlık kınanmaktadır. Hikmet adı verilen bu şiirlerde kişilerin dünyevi, ahlaki ve ruhi hayatlarını güzelleştirecek tavsiyeler bulunmaktadır.
       Hoca Ahmet Yesevi' nin adı ile anılan Yesevilik Avrasya' nın geniş bir kısımında Türk kavimlerinin tarihi ve kültürleri bakımından önemli bir yer tutmaktadır.

HOCA AHMET YESEVİ MEZARI

Hoca Ahmet Yesevi Türk şeyh, alim ve ilk Türk tarikatının kurucusudur. Hoca Ahmet Yesevi bugünkü Güney Kazakistan bölgesinin merkezi olan Çimkent şehrinden çok uzakta olmayan orta çağ şehri olan Sayram'da doğmuştur. Hoca Ahmet Yesevi, çocukluk yaşlarında Türk alimlerinin en büyüklerinden Arslan Baba' dan aldığı ilim-irfan eğitimiyle büyümüş ve hizmetinde bulunmuştur. Hoca Ahmet Yesevi' nin 12. yüzyılın başlarında doğduğu ve H.562/M.1166-67 yıllarında vefat ettiği söylenebilir.
       Onun İslam dininin ahlaki esaslarını açıkladığı Divanı Hikmet adlı eseri Türk Dünyası tarafından büyük kabul görmüş ve Orta Asya' nın geniş ve kırsal kesimlerinde, Azerbaycan ve Volga bölgesine kadar geniş bir coğrafyada asırlarca etkili olmuştur.
       Divanı Hikmet adlı eserde yer alan şiirlerde sufilerin yaşadığı birçok halet-i ruhiye ve şefkat, alçak gönüllülük anlatılmakta, yalan, aç gözlülük ve hırsızlık kınanmaktadır. Hikmet adı verilen bu şiirlerde kişilerin dünyevi, ahlaki ve ruhi hayatlarını güzelleştirecek tavsiyeler bulunmaktadır.
       Hoca Ahmet Yesevi' nin adı ile anılan Yesevilik Avrasya' nın geniş bir kısımında Türk kavimlerinin tarihi ve kültürleri bakımından önemli bir yer tutmaktadır.

Tay Kazan

      Taykazan, Yesi' den 25 km uzakta bulunan Karnak (Atabey) yerleşkesinde 1399' da Abdülaziz ibn Şerefüddin Tebrizi tarafından yapılmıştır. Kazanın yüksekliği 158.3 cm, üst çapı 243.4 cm, ağırlığı 2 ton ve hacmi 3000 litredir. Emir Timur' un emriyle 25 Haziran 1399' da özellikle Ahmet Yesevi Türbesi için yapılmıştır. Timur zamanında, hazırlanan şerbet kazana dökülmekte ve Cuma namazlarından sonra türbeye gelen kişilere ikram edilmekteydi. Kazanın merkez salonda bulunması sebebiyle bu oda Kazanlık olarak adlandırılmaktadır. Kazanın yazıları üç bölümden oluşur: Üst şeridinde Kuran' ın 9. suresi ve peygamberin hadisi aynı zamanda yapımına emir veren yöneticinin adı ve yapım tarihi yazılıdır. ikinci yazı şeridi, düğümler ile güçlendirilmiş kazanın kendi gövdesinden güç alan on değişen küçük topuz ve on büyük tutma yeriyle yirmi kabartmaya bölünmüştür. Bir dizi halinde yazılan iki kabartma yazıda da Yesevi Hazretlerinin adı yazılıdır.

​

      Kuzey tarafından orta kısmında yer alan kazan odasının mezar odasından ayıran XIV.  yüzyıla ait ağaç kapı, güzel süslemelerle altın işlemeli Kur'an ayetlerinin yazılı olduğu demir levhalar bulunmaktadır.